We hebben de septembercirculaire verwerkt in de begroting

In de meicirculaire heeft het Rijk het regeerakkoord verwerkt. Ook is hierin de herijking van het gemeentefonds opgenomen. Wij hebben de meicirculaire verwerkt in  de tweede kwartaalrapportage. Het Rijk heeft de reële accressen 2022-2025 vastgezet op de stand van de meicirculaire. Afspraak is dat de accressen nog wel worden bijgesteld voor loon- en prijsstijgingen. Hierdoor zou er zekerheid gegeven moeten worden aan gemeenten . Er zitten twee belangrijke bijstellingen in de septembercirculaire:

1. We krijgen geen geld voor de hogere inflatie in 2022. Dit kost ons € 4,4 miljoen. Dit is in strijd met de hierboven genoemde afspraak. Wij vinden dit niet terecht.
2. We krijgen eenmalig € 11,5 miljoen extra reëel accres in 2026. In 2026 daalde ons accres met ongeveer € 25 miljoen. Deze daling wordt hiermee gedempt. Het Rijk koopt hiermee tijd voor een structurele oplossing. Vanaf 2026 wil het Rijk namelijk de bekostigingssystematiek van gemeenten veranderen. Hoe het Rijk dit wil gaan doen is nog duidelijk.  

Hieronder geven we een toelichting op alle wijzigingen.

bedragen x € 1.000

Nadeel op loon- en prijscompensatie gemeentefonds

In 2022 wordt een prijsstijging van ongeveer 8% verwacht. Van het Rijk kregen we in de meicirculaire genoeg geld om een kostenstijging van 4% te kunnen betalen. Tussen mei en september zijn door de hoge inflatie de prijzen met ongeveer 4% extra gestegen. Hiervoor krijgen we van het Rijk geen geld. Dit kost ons structureel € 4,4 miljoen. Dit is in strijd met de afspraak dat gemeenten voor de jaren 2022-2025 gecompenseerd worden voor loon- en prijsstijgingen. Wij vinden dit dan ook niet terecht.

Extra accres gemeentefonds 2026

De reële accressen van het gemeentefonds zijn vastgezet op het niveau van de meicirculaire Dit hebben het Rijk en de VNG zo met elkaar afgesproken. Dit is verwerkt in de tweede kwartaalrapportage. Vanaf het jaar 2026 wil het Rijk de bekostigingsmethodiek veranderen. Hoe het Rijk dit wil gaan doen is nog onduidelijk. In de meicirculaire was een accres van landelijk € 1 miljard 'taakstellend' opgenomen.Vanaf 2026 wordt er minder accres beschikbaar gesteld. Onze inkomsten dalen hierdoor met € 25 miljoen in 2026. Hierdoor ontstaat een 'ravijn'. In de septembercirculaire is er eenmalig € 0,9 miljard extra accres beschikbaar gesteld voor 2026 om het ravijn te beperken. Hiermee komt het rijk tegemoet aan de bezwaren van de VNG en gemeenten.Er is een jaar tijd gekocht, om een oplossing voor de bekostiging van gemeenten te vinden. Dit levert ons ongeveer € 11,5 miljoen op voor 2026. Desondanks blijft er nog een gat over van ongeveer € 13,5 miljoen.

De ontwikkeling van het accres ziet er daardoor als volgt uit:

Ruimte BTW compensatiefonds 2026

Het Ministerie van Financiën en de provinciale toezichthouder hebben afgesproken dat gemeenten de ruimte onder het plafond in hun begroting mogen ramen. We hadden de ruimte tot en met 2025 al ingezet. We kunnen nu ook de ruimte in 2026 laten vrijvallen.

Overige ontwikkelingen gemeentefonds

De hoogte van onze uitkering gemeentefonds wordt gebaseerd op basis van verschillende maatstaven/kengetallen. Het CBS heeft de maatstaven minderheden nu definitief vastgesteld. In de voorlopige opgave zat een fout, waardoor niet alle minderheden werden geteld. Dit levert ons een eenmalig voordeel op van € 1,4 miljoen. Dit is een tijdelijk voordeel, omdat deze maatstaf vanaf 2022 niet meer bestaat. Daarnaast  is ook de verdeling van het gemeentefonds aangepast. Daardoor krijgen we € 1 miljoen minder. Per saldo is er dus een structureel voordeel van € 0,4 miljoen.

Inzetten belastinginkomsten voor hogere lonen en prijzen door inflatie

We krijgen van het Rijk geen compensatie voor de loon- en prijsstijgingen tussen mei en september 2022. Dit kost ons € 4,4 miljoen. Doordat we de onroerende zaakbelasting en de parkeertarieven wel verhogen met de inflatie ontstaat er ruimte om de kostenstijgingen in de begroting deels op te vangen. Deze ruimte zetten we nu in. Dit is dus geen gemeentefondsgeld. We nemen het toch in dit hoofdstuk op, om de relatie te kunnen leggen met het nadeel op het gemeentefonds. Bij het hoofdstuk prijsstijgingen gaan we in op de inflatie en loon- en prijsstijgingen.